Dit verhaal gaat over een zelfgemaakte Hill boog die na 1,5 jaar alsnog is gebroken. Mijn inschatting is dat er in deze periode ca. 10.000-12.000 pijlen mee zijn geschoten (ca. 20 pijlen per dag).
Jochie
Een paar jaar geleden kwam ik er achter dat de ‘Held’ uit mijn jeugd een naam had: Howard Hill.
Mijn vader had toen een boek (Archers Digest) waarin een foto stond van deze held. Hij had met een boog van meer dan 100# een olifant geschoten. Ik schoot toen (ik was een jaar of 12 – 13) met een 28# boog die ik vanwege mijn beperkte treklengte op die leeftijd, zeker wel tot 15# trok.
Een held dus.
Held met 100# + (en dooie olifant)
Doen!
Ondanks dat ik nog nooit een boog had gebouwd, was mijn besluit gevallen: ik ging een Hill-style boog bouwen.
De eerste brak.
De tweede brak.
De derde brak ook.
Ook ik leer, dus tijd voor een andere aanpak.
De juiste aanpak
Na veel leeswerk en de ervaringen van de eerste drie opgestapeld kwam ik tot een plan en ben ik in de Kerstvakantie van 2016 aan het bouwen gelsagen. Daarbij was de handleiding van Mark vd Kreeft een Goude Gids. Stabil Core van Bearpaw besteld, zwart glas voor de belly en blank glas als backing over de stabil core.
De werparmen van 3 lagen zwart bamboe. Omdat bij zwart (Indonesisch) bamboe de knopen verder uiteen liggen, is er minder verzwaking. Het handvat werd opgebouwd uit een deel Purperhart en een deel Palissander. Het werd een pareltje.
Van boven naar onder:
- Palissander
- Purperhart
- Bamboe
- Verstevigingstrip van purperhart
- Twee lagen bamboe
- Stabil Core
- Blank glas
De belly wordt nog afgewerkt/verstevigd met zwart glas.
Toen het tillerwerk was afgerond had ik een echte ‘mannenboog’ van 52# (@26,5”) en 68” lang. Bijna Howard waardig, vond ik. Door de combi van bamboe, Stabil Core en een Glas backing was de snelheid bij dit pondage fenomenaal. Op 17m sloegen de pijlen dwars door m’n (iets te goedkope) doelpack heen.
Een parel in het mos
Maar ik vond ook dat zo’n boog voor mij enkele reis blessure en fysio zou worden, dus hij werd al snel 46#.
Voor gebruik bij 3D schieten vond ik 46# niet praktisch en al snel viel m’n boog weer een paar pondjes af tot 42#. Het was een heerlijk soepele boog met een prima snelheid die ook op de lange schoten een fijn resultaat gaf.
Een fijn resultaat…
Falen is balen
Ik was super blij.
Tot dat de middelste laag bamboe scheurde ter hoogte van het handvat.
Na een weekje nadenken heb ik met een lintzaag de boog overlangs doorgezaagd over de gescheurde laag bamboe. Deze middelste laag heb ik met veel schuur en schaafwerk weten te verwijderen en ik heb er een nieuwe laag in geplakt. Het tillerwerk begon opnieuw. De nieuwe laag bleek iets dikker en ik kwam wederom uit op 46#.
Na een afval kuurtje had ik mijn boog weer op 42# en het feest ging verder. Tot dat de buitenste laag begon te scheuren, óók ter hoogte van het handvat….dezelfde plek dus. Gelukkig was ik er bijtijds bij en kon ik dit met epoxy repareren. Maar toeval kon dit niet zijn.
Ik kwam tot het idee dat de overgang van het handvat naar de werparmen te stijf was. Hierdoor ontstond er een soort scharnierpunt waarbij de werparmen een trekkracht op de laminering van het handvat zetten. Door dit punt te versoepelen kon ik verdere schade voorkomen.
Het einde
In juni 2018 ben ik met mijn boog naar Noorwegen geweest en ben met een vriend in de bossen aan het ‘roving’ en ‘stumping’ geslagen dat het een aard had. Totdat ik een heel klein geluidje uit mijn handvat hoorde komen: een ‘tik-geluidje’ dat tegen het gehoor niveau aan zat. En ik voelde het. Omdat ik het na inspectie niet kon lokaliseren (en ik met een vriend aan het schieten was) ben ik doorgegaan met schieten. 20 pijlen later was het geluid zeer evident, zelfs mijn schietmaatje hoorde en zag het: mijn boog was op de onderste werparm gebroken. Ook was in het handvat het Palissander van het Purperhart losgekomen……..einde schietvakantie dus.
Theorie
Ik heb 1,5 jaar met deze boog geschoten. In die tijd heb ik twee maal op dezelfde plek een reparatie moeten uitvoeren. Wat er aan de hand is, of is geweest weet ik niet, maar ik heb het vermoeden dat het ‘versoepelen’ van het handvat teveel krachten op het laminaat heeft gezet.
Tevens blijkt Palissander een olie-achtige substantie te bevatten die lakken en lijmen kan benadelen.
Waarschijnlijk was het eerste ‘tik-geluidje’ het loskomen van het palissander. Doordat de duwkracht op de binnenzijde van het handvat wegviel, kon de onderste werparm het niet meer aan en is geknapt.
Ik wéét het niet, maar dat is het enige wat ik kan bedenken.
En……..door!
Inmiddels heb ik een nieuwe boog kunnen maken. Uiteraard heb ik meer aandacht besteed aan de overgang van het handvat naar de werparmen. Het is een boog geworden van 41# @ 26,5”, en een lengte van 66”. Door mijn korte treklengte heb ik het ontwerp wat korter gehouden dan de vorige, wat wellicht iets toevoegt aan de snelheid van deze boog. Het is een boog geworden met Supercore bamboe (Fairbow) en StabilCore (Bearpaw). Zwart glasvezel voor de backing en bruin voor de belly, het handvat is van Bubinga.
Bij de vorige boog zat de StabilCore tussen het bamboe en het glas van de backing. Omdat StabilCore niet rekt, wordt het bamboe alleen op druk belast. Daarom heb ik nu de StabilCore meer naar het midden van de werparmen geplaatst, zodat er in de werparmen zowel trek- als drukkrachten optreden waardoor de drukkrachten aan de belly zijde verminderen.
En het is weer een pareltje.
Update dec 2019
Tijdens het ontwerpen van deze nieuwe boog ben ik er van uit gegaan dat de pijl in het midden van de boog komt. Het handvat zit dan volledig onder het midden. Dit is in theorie een prima idee en er zijn veel bogen waarbij dit zo is ontworpen omdat de pijl veel evenwichtiger de boog verlaat.
Echter, tijdens het tillerwerk bleek ik voor een moeilijke taak te staan: de bovenste werparm is langer dan de onderste wat effect heeft op de vorm van de werparmen. Omdat de beide werparmen tegelijk op hun eindpunt moeten komen (reductie van handschok) moet de bovenste/langste dus dikker/stijver zijn. En dit is een cirkelredenatie, want hoe dikker, hoe lomper, hoe langzamer de werparm wordt. Waardoor deze weer stijver moet worden, dus weer meer materiaal en dus weer trager wordt.
Een gekmakende situatie waar ik de stekker uit getrokken heb.
Om tot een juiste tiller te komen heb ik de bovenste werparm 2” ingekort. Het is nu dus een boog van 64”, wat met mijn treklengte van 26,5” geen verkeerde maat is. Het midden van de boog ligt nu ongeveer in het midden van het handvat, wat een prettige druk op de booghand geeft.
Tevens heb ik, vanwege langlopende polsblessure, een locatergrip gemaakt. Dit deed even pijn in mijn ‘Hill-hart’ maar het schiet voor mij veel beter.
Het is nu een Hill-style boog (met locater-grip, dat wel) van 64” lang en 38# bij 26,5”. De snelheid is prima en tijdens 3D schieten kan ik er de hele dag mee schieten en rondlopen. Het totale gewicht van deze boog is 432gram.
Ik ben superblij met deze boog want hij is snel, super stil en loepzuiver: als ik mis schiet, ligt het echt aan mijn stijl en niet aan de boog.
Ronald Lankhof
Januari 2020